در عکاسی دو نوع اعوجاج وجود دارد: اپتیکال و پرسپکتیو. هر دو منجر به تغییر شکل تصویر می‌شوند و این تغییر در بعضی عکس‌ها کم و در بعضی چشمگیر است. اعوجاج اپتیکال به دلیل طراحی اپتیکال لنزها رخ می‌دهد و بنابراین اغلب به آن «اعوجاج لنز» هم گفته می‌شود؛ درحالی‌که اعوجاج پرسپکتیو بر اثر موقعیت دوربین نسبت به سوژه یا موقعیت سوژه در فریم عکس رخ می‌دهد. قطعا تشخیص انواع اعوجاج‌ها و شناسایی آن‌ها حائز اهمیت است؛ زیرا تمام این خطاها کمابیش در عکاسی مشاهده می‌شود. هدف این مقاله توصیف هر نوع اعوجاج به‌صورت دقیق همراه با نمونه‌های تصویری است.

در مجموع سه نوع مختلف از اعوجاج اپتیکال وجود دارد:

• اعوجاج بشکه‌ای (Barrel Distortion) – معمولا در لنزهای واید دیده می‌شود و در آن، جهت خطوط منحنی به سمت داخل است.
• اعوجاج جاسوزنی (Pincushion Distortion) – دقیقا مخالف اعوجاج بشکه‌ای است و در آن، جهت خطوط منحنی به سمت بیرون است.
• اعوجاج سبیلی (Mustache Distortion) – اعوجاج موج‌دار که ترکیبی از اعوجاج بشکه‌ای و جاسوزنی است.

در کنار این نکات، به لنزهای راست خط یا منحنی خط و تأثیر اعوجاج پرسپکتیو بر تصاویر می پردازیم.

۱. اعوجاج اپتیکال

در عکاسی، اعوجاج اپتیکال به خطایی اشاره دارد که خطوط مستقیم را خم و آن‌ها را به خطوط منحنی تبدیل می‌کند و به همین دلیل به چنین اعوجاجی، اعوجاج منحنی‌الخط گفته می‌شود. اعوجاج اپتیکال به دلیل طراحی اپتیکال رخ می‌دهد؛ یعنی زمانی که از عناصر خاص لنز برای کاهش انحراف‌های کروی و انحراف‌های دیگر استفاده می‌شود. به‌طور خلاصه، اعوجاج اپتیکال، خطای لنز است.

سه نوع اعوجاج اپتیکال وجود دارد: بشکه‌ای، جاسوزنی و سبیلی (که به آن اعوجاج موج‌دار و پیچیده هم گفته می‌شود). حالا هر کدام را به‌صورت دقیق بررسی می‌کنیم اما قبل از این کار، به بررسی یک لنز با اعوجاج صفر می‌پردازیم:

چنین لنزهای بی‌نقصی به ندرت پیدا می‌شوند؛ زیرا اغلب لنزها حداقل دارای یک نوع اعوجاج هستند. لنزهای بسیار خوب هم اجزایی دارند که به شدت اعوجاج را کاهش می‌دهند؛ به‌طوری که این تغییر کاملا به چشم می‌آید. بسیاری از لنزهای زوم به‌ویژه لنزهای سوپرزوم مثل Nikon 18-200mm VR در فاصله‌های کانونی مختلف از انواع مختلف اعوجاج به‌ویژه اعوجاج بشکه‌ای و جاسوزنی رنج می‌برند.

۱.۱. اعوجاج بشکه‌ای

وقتی خطوط مستقیم به سمت داخل خم می‌شوند و به شکل یک بشکه‌ درمی‌آیند، اعوجاج بشکه‌ای به وجود می‌آید. این نوع اعوجاج معمولا در لنزهای واید دیده می‌شود و به این دلیل رخ می‌دهد که میدان دید لنز بسیار وسیع‌تر از اندازه‌ی سنسور تصویر است و از این رو برای تطبیق با آن باید «فشرده» شود. در نتیجه، خطوط مستقیم به سمت داخل به‌ویژه به سمت لبه‌های فریم خم می‌شوند. تصویر زیر یک نمونه از اعوجاج بشکه‌ای شدید است:

در ضمن خطوط مرکز فریم به‌صورت مستقیم نمایش داده می‌شوند و از سمت مرکز شروع به خم شدن می‌کنند. به همین دلیل تصویر در یک محور اپتیکال قرار دارد ( مرکز لنز)، اما بزرگنمایی به سمت گوشه‌ها کاهش می‌یابد.

اعوجاج بشکه‌ای روی وایدترین لنزهای پرایم و بسیاری از لنزهای زوم با فاصله‌های کانونی نسبتا کم، ظاهر می‌شود. میزان اعوجاج هم می‌تواند بسته به فاصله‌ی سوژه تا دوربین تغییر کند. حتی لنزهای پرایم استاندارد ۵۰ میلی‌متری هم ممکن است در فواصل نزدیک، به اعوجاج بشکه‌ای برسند. اعوجاج بشکه‌ای را می‌توان به شکل قابل توجهی با استفاده از عناصر خنثی‌کننده‌ی اپتیکال کاهش داد؛ اما حذف کامل چنین اعوجاجی تقریبا غیر ممکن است. بعضی لنزها مثل Nikon 14-24 mm f/2.8G دارای تعدادی عنصر خنثی‌کننده‌ی اعوجاج هستند که به‌شدت وزن و اندازه‌ی لنز را کاهش می‌دهند. به همین دلیل لنزهای واید معمولا بزرگ‌تر و سنگین‌تر از لنزهای استاندارد/نرمال هستند.

برطرف کردن اعوجاج بشکه‌ای معمولا یک فرآیند سرراست و ساده است. تا زمانی که لنز در پایگاه داده یک پروفایل پشتیبان داشته باشد، می‌توان به‌راحتی مشکلات اعوجاج بشکه‌ای را برطرف کرد. از آنجا که هر لنزی متفاوت است، داده‌های پروفایل این لنزها باید در محیط آزمایشگاهی با دقت تست و ساخته شوند.

۱.۲. اعوجاج جاسوزنی

اعوجاج جاسوزنی دقیقا نقطه‌ی مقابل اعوجاج بشکه‌ای است و خطوط مستقیم به سمت مرکز خمیده می‌شوند. این نوع اعوجاج معمولا در لنزهای تله‌فوتو دیده می‌شود و به دلیل افزایش بزرگنمایی تصویر از محور اپتیکال به سمت لبه‌های فریم رخ می‌دهد. در این نوع اعوجاج، میدان دید کوچک‌تر از اندازه‌ی سنسور تصویر است و بنابراین برای تطبیق با آن باید «کشیده» شود. در نتیجه، خطوط مستقیم به سمت گوشه‌های بالا کشیده می‌شوند.

اعوجاج جاسوزنی به‌ویژه در لنزهای زوم یک پدیده‌ی بسیار متداول است. لنزهای پرایم سوپرتله‌فوتو دارای اجزای خنثی‌کننده‌ای هستند که به شکل قابل توجهی اعوجاج جاسوزنی را کاهش می‌دهند؛ اما اغلب لنزهای زوم سطح حرفه‌ای و مصرف‌کننده مثل Nikon 80-400mm VR از اعوجاج جاسوزنی رنج می‌برند. در واقع، اعوجاج جاسوزنی می‌تواند روی لنزهای سطح مصرف‌کننده بسیار شدید باشد و معمولا می‌توانید به سرعت آن را در تصاویر تشخیص دهید.

اغلب لنزها از لنزهای زوم تا واید تا استاندارد و تله‌فوتو معمولا در فواصل کانونی کوتاه از اعوجاج بشکه‌ای رنج می‌برند. این نوع اعوجاج در فواصل کانونی بالاتر جای خود را به اعوجاج جاسوزنی می‌دهد. یک مثال خوب از چنین عملکردی در لنز Nikon 18-300 mm VR دیده می‌شود که با اعوجاج قوی بشکه‌ای در ۱۸ میلی‌متر آغاز و در ۲۸ میلی‌متر به اعوجاج جاسوزنی تبدیل می‌شود و تا ۳۰۰ میلی‌متر به همان شکل باقی می‌ماند.

اعوجاج جاسوزنی را هم می‌توان مثل اعوجاج بشکه‌ای به‌راحتی در نرم‌افزارهای ویرایش تصویر لایت‌روم و فتوشاپ برطرف کرد. بخش Lens Profiles در Lightroom و Camera RAW قابلیت حذف کامل آن را تنها با فشردن یک کلید دارند.

۱.۲. اعوجاج سبیلی

بدترین نوع اعوجاج شعاعی، اعوجاج سبیلی است که گاهی به آن اعوجاج موج‌دار هم می‌گویند. این نوع اعوجاج ترکیبی از اعوجاج بشکه‌ای و جاسوزنی است. خطوط مستقیم به سمت داخل مرکز فریم خم می‌شوند و سپس در گوشه‌ها به سمت بیرون خم می‌شوند:

به همین دلیل، اغلب به اعوجاج سبیلی، اعوجاج پیچیده هم گفته می‌شود؛ زیرا ویژگی‌های آن پیچیده هستند و به‌سختی می‌توان آن را برطرف کرد. این نوع اعوجاج را می‌توان برطرف کرد؛ اما اغلب به یک نرم‌افزار خاص نیاز دارد. نمی‌توانید از ابزار لایت‌روم و فتوشاپ برای برطرف کردن آن استفاده کنید؛ مگر این که یک لنز پروفایل مشخص برای برطرف کردن این مشکل تعبیه شده باشد. اگر برای برطرف کردن این اعوجاج می‌خواهید مثل اعوجاج بشکه‌ای عمل کنید، گوشه‌های تصویر خمیده‌تر می‌شوند. اگر هم بخواهید مثل اعوجاج جاسوزنی آن را برطرف کنید، با انحنای بیشتر و حتی یک اعوجاج بشکه‌ای به سمت مرکز روبه‌رو می‌شوید.

بعضی لنزهای قدیمی‌تر، همین‌طور لنزهای مدرن، از اعوجاج سبیلی رنج می‌برند. یک مثال خوب از اعوجاج سبیلی را می‌توان در لنز Nikon 18-35 mm f/3.5-4.5D پیدا کرد که یک نمونه‌ی کاملا شدید از این اعوجاج را نشان می‌دهد.

۲. لنزهای راست خط در مقابل لنزهای منحنی‌الخط

بعضی لنزها از نظر اپتیکال به‌صورت «راست خط» طراحی شده‌اند (مثل Nikon 14mm f/2.8D و Canon EF 14mm f/2.8L II USM) که در آن‌ها می‌توانید به خطوط صاف و بدون خمیدگی برسید (مثل دید چشم)؛ درحالی‌که لنزهای دیگر مثل لنزهای «فیش‌آی» به‌صورت «منحنی‌الخط» طراحی شده‌اند. لنزهای راست خط معمولا اشیاء را تا لبه‌ها‌ی فریم می‌کشند تا آن‌ها را صاف نمایش دهند. لنزهای منحنی‌الخط اشیاء را کشیده نشان نمی‌دهند؛ اما با منحنی کردن خطوط صاف، تصاویر را به‌شدت دچار اعوجاج می‌کنند (مثل چشمی در). تصاویر زیر نمونه‌هایی از لنزهای راست خط و مستقیم‌الخط هستند:

همان‌طور که مشاهده می‌کنید، نرده در تصویر لنز منحنی‌الخط (سمت چپ) به شکل غیر طبیعی انحنا دارد؛ این عکس با لنز فیش‌آی (منحنی الخط) گرفته شده است. تصویر سمت راست که با یک لنز راست خط ثبت شده است، نرده صاف و طبیعی به نظر می‌رسد؛ درست مثل وقتی که آن را با چشم خود می‌بینید. بزرگ بودن اندازه‌ی تصویر در مقابل فریم و کوچک‌تر شدن آن در فواصل دورتر، یک نمونه از اعوجاج پرسپکتیو است که هیچ ربطی به اعوجاج اپتیکال ندارد.

۳.  اعوجاج پرسپکتیو

یک نوع دیگر اعوجاج که در اغلب تصاویر دیده می‌شود، اعوجاج پرسپکتیو است. برخلاف اعوجاج اپتیکال، این نوع اعوجاج ربطی به اپتیک لنز ندارد و بنابراین خطای لنز به شمار نمی‌رود. وقتی فضای سه‌بعدی را در یک تصویر دوبعدی تصویر می‌کنیم، اگر سوژه به دوربین نزدیک باشد، در مقایسه با اشیاء پس زمینه به شکل نامتناسبی بزرگ و دچار اعوجاج است. این اتفاق عادی است و به‌راحتی می‌توانید آن را با چشمان خود ببینید. اگر یک سوژه‌ی کوچک‌تر مثل تلفن همراه خود را به چشمان خود نزدیک کنید، نسبت به تلویزیون بزرگ در پس‌زمینه بزرگ نشان داده می‌شود (و هرچقدر تلفن شما از تلویزیون دورتر باشد، تلویزیون نسبت به تلفن کوچک‌تر ظاهر می‌شود). همین اتفاق هنگام عکاسی از سوژه از جمله سوژه‌های انسانی رخ می‌دهد.

برای مثال، اگر از شخصی با زاویه‌ی اولتراواید و فاصله‌ی نزدیک عکس بگیرید، بینی، چشم‌ها و لب او به شکل غیر واقعی بزرگ خواهد شد؛ درحالی‌که گوش‌های او کوچک‌تر خواهد بود یا حتی از تصویر ناپدید می‌شود. تصویر زیر با Nikon 24-70mm f/2.8G در فاصله‌ی کانونی ۲۷ میلی‌متر ثبت شده است:

Nikon D700  - لنز 24-70mm f/2.8 – فاصله‌ی کانونی: ۲۷ میلیمتر – ISO 200 ، 1/250 ، f/8.0

به اندازه‌ی سر دقت کنید؛ نسبت به بدن  سوژه به شکل نامتناسبی بزرگ است. چشم‌های سوژه، بینی و لب‌ها هم بسیار بزرگ و گوش‌ها کوتاه شده‌اند. این عکس در ۲۷ میلی‌متر گرفته شده است! حالا تصور کنید در صورت استفاده از یک لنز وایدتر در فاصله‌های نزدیک‌تر چه بلایی سر چهره‌ی سوژه خواهد آمد!

اینجا است که عکاس کمی گیج می‌شود؛ رابطه‌ی فاصله‌ی کانونی (یا عدم رابطه‌) با اعوجاج پرسپکتیو. شاید شنیده‌‌اید که بعضی عکاس‌ها می‌گویند باید در عکاسی پرتره از فاصله‌های کانونی بیشتر استفاده کرد یا عکس‌ آن‌ها به خاطر فاصله‌ی کانونی کم دچار اعوجاج شده است. این تصور غلط است؛ زیرا لنزها فاقد پرسپکتیو هستند. به غیر از لنزهای فیش‌آی، تمام لنزها پرسپکتیو یکسانی دارند – فاصله‌ی دوربین تا سوژه است که پرسپکتیو را تعیین می‌کند، نه فاصله‌ی کانونی. این که لنزها پرسپکتیو متفاوتی دارند تصور غلطی است؛ زیرا در فاصله‌های کانونی بالا باید در فاصله‌ی دورتری از سوژه بایستید و آن‌ها را در فریم قرار دهید . اگر در یک فاصله بایستید، سوژه تغییری نخواهد داشت. پس اگر یک لنز ۵۰ میلی‌متر و یک لنز ۸۵ میلی‌متر داشته باشید، هیچ تفاوتی در پرسپکتیو آن‌ها وجود ندارد؛ مگر این که در یک نقطه بایستید و فاصله‌ی سوژه با هر دو لنز یکسان باشد. سوژه در لنز ۵۰ میلی‌متر به دلیل فاصله‌ی کانونی کوتاه‌تر/ میدان دید وسیع‌تر، کوچک‌تر نشان داده می‌شود؛ اما پرسپکتیو و نسبت‌ها هر دو یکسان هستند. پس نکته‌ی متمایز لنزها با فاصله‌ی کانونی بیشتر در چنین مواردی، احتمال بزرگ‌نمایی سوژه در فریم و در عین حال حفظ پرسپکتیو نرمال خواهد بود. لنز‌های تله‌فوتو نمی‌توانند با جادوگری اعوجاج پرسپکتیو را برطرف کنند؛ آن‌ها شما را وادار می‌کنند از سوژه فاصله بگیرید و همین باعث تغییر پرسپکتیو می‌شود.

NIKON D3S + 14-24 mm f/2.8  - فاصله‌ی کانونی : ۱۴ میلی‌متر، ISO 200، 1/125، f/8.0

برای مثال در عکس بالا خودرو با اعوجاج کامل نمایش داده شده؛ زیرا عکس در فاصله‌ی نزدیک با یک لنز واید ثبت شده است (Nikon 14-24 mm). سمت چپ خودرو به شکل نامتناسبی بزرگ است. حتی به نظر می‌رسد سمت چپ ۵۰ درصد از سمت راست بزرگ‌تر باشد؛ اگرچه می‌دانیم اندازه‌ی هر دو در واقعیت یکسان است. خودرو بخش زیادی از فریم را اشغال کرده است و همه چیز در پس‌زمینه نسبتا کوچک به نظر می‌رسد. اگر از لنز نرمال استفاده می‌کردیم و در یک نقطه می‌ایستادیم، تنها بخشی از خودرو فریم را پر می‌کرد. با این حال اگر با کراپ تصویر واید هر دو تصویر را در یک میدان دید یکسان کراپ کنیم،  اثر اعوجاج پرسپکتیو در هر دو یکسان خواهد بود.

یک مثال دیگر از اعوجاج پرسپکتیو:

NIKON D800E – 35mm f/1.4 – فاصله‌ی کانونی : ۳۵ میلی‌متر، ISO 100 ، 1/200، f/11.0

در این تصویر از شهر سان‌فرانسیسکو، چهار ساختمان سمت چپ و سمت راست بزرگ‌تر از برج ۴۸ طبقه‌ای Transamerica Pyramid به نظر می‌رسند (ساختمان بلند در فاصله‌ی دورتر)؛ درحالی‌که اگر آن‌ها را کنار هم قرار دهیم، کوچک‌تر هستند. به دلیل استفاده از یک لنز واید، توانستیم ساختمان‌ها را بزرگ‌تر از آنچه در واقعیت هستند، نشان دهیم.

نمونه‌های بالا از اعوجاج پرسپکتیو به اعوجاج «واید» یا «انبساط» هم معروف هستند. یک نوع دیگر از اعوجاج پرسپکتیو وجود دارد که دقیقا در مقابل اعوجاج واید قرار می‌گیرد و به آن اعوجاج «تله‌فوتو» یا «فشرده‌سازی» هم گفته می‌شود.  اعوجاج فشرده تنها در لنزهای تله‌فوتو ظاهر می‌شود؛ زیرا عکاس باید در فاصله‌ی دوری نسبت به سوژه قرار بگیرد که باعث می‌شود اشیاء دورتر در مقایسه با پرسپکتیو «نرمال» بزرگ‌تر به نظر برسند.

یک نمونه از خطوط همگرا هم وجود دارد. وقتی سنسور دوربین کاملا موازی با سوژه‌ی عکاسی مثلا  یک ساختمان نباشد، تصویری تولید می‌کند که در ابتدا ممکن است به دلیل اثر «تکیه‌گاه» غیر طبیعی به نظر برسد:

NIKON D800E  + Zeiss Distagon T*1.4/35 ZF.2  - فاصله‌ی کانونی : ۳۵ میلی‌متر، ISO 100، 1/320، f/80

با این حال این تصویر یک پرسپکتیو طبیعی بدون اعوجاج است؛ زیرا چشم‌های شما دقیقا همین‌طور می‌بیند. تولیدکنندگان، لنزهای «کنترل پرسپکتیو» یا «تیلت شیفت» را برای چنین مواقعی می‌دهند، اما نتیجه غیرطبیعی می‌شود زیرا مثل زندگی واقعی و دید انسان نیست. مثال‌های زیر، نمونه‌ی قبل (چپ) و بعد (راست) از تغییر کنترل پرسپکتیو را نشان می‌دهند:

تصویر سمت چپ، تصویری است که با چشم دیده می‌شود؛ درحالی‌که تصویر سمت راست نمونه‌ای از خروجی یک لنز کنترل پرسپکتیو / تیلت شیفت بعد از تراز آن با ساختمان است.

در اینجا یک نمونه از مثال‌های خطوط همگرا نمایش داده شده‌اند، که در آن یک بخش تصویر بزرگ‌تر از بخش دیگری است، زیرا نزدیک‌تر است:

NIKON D800E / 35 mm f/1.4 – فاصله‌ی کانونی: ۳۵ میلی‌متر، ISO 100، 1/320 ، f/8.0

NIKON D800E / لنز 24-70mm  ، f/2.8 ، فاصله‌ی کانونی : ۳۲ میلی‌متر، ISO 200، 1/40، f/11.0

هیچ‌کدام از این تصاویر، دارای اعوجاج نیستند؛ این یک پرسپکتیو طبیعی است!

و در نهایت یک مثال دیگر از اعوجاج پرسپکتیو با حضور سوژه‌های انسانی:

NIKON D800E + 14-24 mm f/2.8 – فاصله‌ی کانونی ۱۴ میلی‌متر، ISO 100، 1/50، f/4.0

ظاهر بادکنک‌ها در مرکز فریم طبیعی است؛ درحالی‌که سر داماد و ساقدوش او حالت تخم‌مرغی پیدا کرده‌ است. این یکی از اثرات مستقیم استفاده از لنز اولتراواید در یک فاصله‌ی بسیار نزدیک و موقعیت اشتباه سوژه‌ها است. اگر هر دو پشت به پشت یکدیگر می‌نشستند و در بادکنک‌ها در جهت‌های مخالف فوت می‌کردند، سرهای آن‌ها در مرکز با ظاهری نرمال ظاهر می‌شد، درحالی‌که بادکنک‌های تخم‌مرغی شکل می‌شدند.

برنامه فیسبوک مسنجر (Facebook Messenger) به یک روش مهم برای ارتباط مردم با یکدیگر تبدیل شده است؛ ارتباطی که تنها به ابزار نوشتاری محدود نمی‌شود. بیش از ۱۷ میلیارد عکس در هر ماه توسط ۱.۳ میلیارد کاربر فعال درسراسر جهان به اشتراک گذاشته می‌شوند. برای بهبود این تجربه، فیسبوک از عکس‌هایی با رزولوشن بالا در محیط مسنجر پشتیبانی خواهد کرد. دیگر لازم نیست نگران باشید که کیفیت عکس‌های که در طول سفر گرفته‌اید، به دلیل اشتراک گذاشتن با دوستانتان کم شود.

این برنامه برای کاربران کشورهای آمریکا، کانادا، فرانسه، انگلیس، استرالیا، سنگاپور، هنگ‌کنگ، ژاپن و کره‌جنوبی در دسترس است. کاربران می‌توانند عکس‌هایی با رزولوشن ۴۰۹۶×۴۰۹۶ را با دوستان و خانواده به اشتراک بگذارند. همچنینفیسبوک وعده داده است که حتی در رزولوشن بالا، عکس‌ها سریعا ارسال می‌شود.

در هفته‌های آینده کاربران دیگر کشورها قادر به استفاده از این امکان فیسبوک مسنجر خواهند بود. پس از دریافت به‌روزرسانی این پیام‌رسان، یک مکالمه عادی را شروع کنید و با استفاده از آیکون دوربین، عکس مورد نظر را انتخاب و برای مخاطب ارسال کنید. فیسبوک عکس را با بهترین کیفیت و رزولوشن برای طرف مقابل می‌فرستد.

فیسبوک پیش از اینکه این قابلیت را به مسنجر اضافه کند، از عکس‌هایی با کیفیت 4K در پلتفرم‌های ویدئوی ۳۶۰ درجه، ویدئو و عکس‌های معمولی پشتیبانی می‌کرد. کمپانی‌های دیگری مانند گوگل نیز از تصاویر 4K در برنامه‌های خود پشتیبانی می‌کنند. همانطور که روز به روز دوربین گوشی‌های هوشمند قوی‌تر می‌شود، مردم نمی‌خواهند از کیفیت اصلی تصاویر به اشتراک گذاشته کم شود؛ به همین علت هر برنامه‌ای را که از کیفیت و رزولوشن اصلی عکس پشتیبانی نکند مورد استفاده قرار نخواهند داد.

فیسبوک اعلام کرده است که ارسال عکس با روش نظیر به نظیر انجام می‌شود؛ ولی هنوز مشخص نیست که آیا از این قابلیت در Messenger Day که ابزاری برای به اشتراک گذاشتن عکس و ویدئو برای مدت محدود است، استفاده خواهد کرد یا خیر. احتمالا جواب این سؤال منفی است: ولی با گذشت زمان فیسبوک قابلیت پشتیبانی از کیفیت 4K را به تمامی ابزارهای خود اضافه خواهد کرد.

منظره‌ یکی از محبوب‌ترین سوژه‌های عکاسی است. از هر پنجره‌ای به بیرون نگاه کنید، سوژه‌ای برای عکاسی پیدا می‌کنید که شاید یک منظره‌ی باشکوه نباشد؛ اما می‌توان آن را به سوژه‌ی عکس تبدیل کرد.

منظره‌ها دست‌یافتنی‌ترین سوژه‌ها هستند. برخلاف پرتره‌ها یا سوژه‌های ورزشی که به تجهیزات ویژه و گران‌قیمت‌ نیاز دارند، می‌توانید منظره‌ را با هر دوربین یا هر لنزی ثبت کنید.

آنچه از لنز مخصوص عکاسی منظره می‌خواهید

با تنظیمات مناسب، می‌توانید مناظر زیبایی ثبت کنید؛ اما با در نظر گرفتن یک مجموعه تنظیمات و ویژگی‌ها می‌توانید لنزبهتری برای ثبت این تصاویر پیدا کنید. می‌توانید از یک لنز تله‌فوتوی ۲۰۰ میلی‌متری استفاده کنید؛ اما این لنز مناسب‌ترین و انعطاف‌پذیرترین گزینه‌ نیست. نکته‌ی کلیدی در اینجا «انعطاف‌پذیری» است.

منظره‌ها تنوع بیشتری نسبت به انسان‌ها دارند و ما دقیقا با این تعریف منطبق هستیم؛ قد ما بین ۱۲۰ تا ۲۱۰ سانتی‌متر و وزن ما بین ۲۵ و ۱۸۰ کیلوگرم است. یک نما از قله‌ی اورست و گل‌های آفتاب‌گردان در یک منطقه‌ی بومی، هر دو منظره به‌شمار می‌روند و هر دو از نظر عکاسی چالشی متفاوت هستند.

در واقع شما نیاز به لنزی دارید که در بسیاری از موقعیت‌ها پاسخگوی نیازهایتان باشد. برای مثال یک لنز زوم که طیف وسیعی از فواصل کانونی مفید را پوشش دهد.

منظره و فاصله‌ی کانونی

اغلب عکاس‌ها از لنزهای واید استفاده می‌کنند. با لنز واید می‌توانید بخش بیشتری از منظره را داخل یک کادر قرار دهید. میزان واید بودن مورد نظر به سوژه هم بستگی دارد.

اختلاف‌ اندک در فاصله‌ی کانونی معمولا در فواصل کانونی کمتر خود را نشان می‌دهند. تفاوت میدان دید بین فاصله‌ی کانونی ۲۰ و ۲۲ میلی‌متر بیشتر از اختلاف بین فواصل ۱۰۰ و ۱۰۲ میلی‌متر است. بنابراین لنز با فاصله‌ی کانونی کمتر می‌توانند اختلاف عمده‌ای در نتیجه به‌وجود بیاورد.

عکس زیر در فاصله‌ی ۲۸ میلی‌متر گرفته شده است. این فاصله‌ی کانونی برابر با ۱۸ میلی‌متر روی یک دوربین کراپ‌سنسور است که کوتاه‌ترین فاصله‌ی کانونی در لنزهای کیت به شمار می‌رود؛ یک میدان دید واید!

تصویر بعدی در فاصله‌ی ۱۷ میلی‌متر ثبت شده که برابر با فاصله‌ی ۱۰.۵ میلی‌متر روی یک دوربین کراپ‌سنسور است.

اختلاف بزرگ در میدان دید را می‌توانید به وضوح در این دو عکس ببینید. تنها ۱۰ میلی‌متر وایدتر (عریض‌تر) یعنی می‌توانید فضای بیشتری را در عکس خود جای دهید. البته عکس لزوما بهتر نمی‌شود، اما تصویر عریض‌تر دوم حس مهیج‌تری به عکس می‌بخشد.

با اینکه همیشه نیازی به استفاده از میدان دید سوپرواید (بسیار عریض) ندارید؛ اما اگر امکانات آن را در اختیار دارید، عالی است. یعنی برای حداکثر انعطاف به یک لنز زوم نیاز دارید که بعضی فواصل کانونی واید را پوشش دهد: ۱۰ میلی‌متر روی یک دوربین کراپ‌ و ۱۷ میلی‌متر روی فول‌فریم.

منظره و گشادگی دیافراگم

گشادگی دیافراگم تأثیر چندانی در عکاسی منظره ندارد؛ مگر این‌که بخواهید از ستاره‌ها عکس بگیرید. اغلب اوقات، از گشادگی بین f/8 و f/16 برای حداکثرسازی عمق میدان استفاده می‌کنید؛ این یعنی حتی گشادگی f5/6 هم نتیجه‌بخش است. وایدترین گشادگی دیافراگم لنز من برای عکاسی منظره f/4 است و نتیجه‌ی بی‌نقصی می‌دهد.

با این‌که گشادگی دیافراگم کمتر، امکان عکاسی در نور کم و بدون سه‌پایه را فراهم می‌کند؛ اما از طرفی این نوع لنز پرهزینه‌تر خواهد بود. اگر بودجه‌ی خرید یک لنز با f/2.8 را دارید، آن را بخرید؛ اما به‌عنوان یک گزینه‌ی خاص برای عکاسی منظره درنظر نگیرید. به هر حال اغلب اوقات به سه‌پایه نیاز خواهید داشت.

بعضی لنزهای مناسب منظره

تا اینجا مشخص شد یک لنز زوم واید بهترین گزینه برای عکاسی منظره است. لنز کیت شما هم پاسخگوی این سبک است؛ اما میدان دید دلخواه و وسیعی را در اختیارتان نمی‌گذارد.

کانن

اگر از دوربین کراپ استفاده می‌کنید، لنز ۲۷۹ دلاری Canon EF-S 10-18 mm f/4.5-5.6 IS را توصیه می‌کنیم. فاصله‌ی کانونی این لنز روی یک دوربین فول‌فریم تقریبا برابر با 16-30 است. با این لنز همراه با لنز کیت خود می‌توانید از هر منظره‌ای، تصویری عالی ثبت کنید.

اگر از دوربین فول‌فریم استفاده می‌کنید، Canon EF 17-40 mm f/4L را توصیه می‌کنیم؛ کاربردی‌ترین لنز برای عکاسی منظره با قیمت تقریبی ۷۴۹ دلار!

نیکون

گزینه‌های پیشنهادی برای نیکون مشابه کانن هستند. لنز ۳۰۰ دلاری Nikon AF-P DX NIKKOR 10-20 mm f/4.5-5.6G VR می‌تواند مکمل خوبی برای لنز کیت شما باشد و بیشتر نیازهای شما در عکاسی منظره را پوشش می‌دهد.

نزدیک‌ترین لنز به 17-40mm دوست‌داشتنی برای دوربین‌های فول‌فریم نیکون، Nikon AF-S FX NIKKOR 18-35mm f/3.5-4.5G است. این لنز هم محدوده‌ی کاملا وسیعی را برای عکاسی منظره پوشش می‌دهد.

می‌توانید عکاسی منظره را با هر لنزی انجام دهید؛ اما منظره‌ها انواع مختلفی دارند! با این حال اگر به دنبال لنزی هستید که تقریبا در هر موقعیتی پاسخگوی نیازهای شما در عکاسی منظره باشد، لنز‌های زوم واید بهترین گزینه خواهند بود.

با فعال‌سازی موقعیت مکانی، کاربران گوشی‌های هوشمند اندروید می‌توانند به اطلاعات مربوط به موقعیتشان دسترسی پیدا کنند؛ برای نمونه آن‌ها می‌توانند موقعیت خود را روی نقشه پیدا کنند، از آب‌و‌هوای مکانشان مطلع شوند یا از اخبار مربوطه با خبر شوند.

در صورت تمایل نداشتن به فعال‌سازی این قابلیت و آگاهی گوگل از موقعیتتان، می‌توان این ویژگی را از بخش تنظیمات دستگاه اندرویدی‌ خاموش کرد.

حالا بر اساس اطلاعات‌ به‌دست‌آماده، به‌ نظر می‌رسد که حتی با خاموش‌ کردن این ویژگی، گوگل همچنان به جمع‌آوری اطلاعات مربوط به موقعیت‌ مکانی‌ کاربران ادامه می‌دهد. طبق گزارش کوارتز، اطلاعات مکانی کاربران دائماً در حال ارسال به سوی سرورهای گوگل است و خاموش‌‌ کردن گزینه‌ی مربوطه نیز تغییری در این روند ایجاد نمی‌کند؛ اما به‌ نظر می‌رسد که در آینده‌ی نزدیک، گوگل جمع‌آوری این اطلاعات را متوقف خواهد کرد.

گویا گوگل این اطلاعات را به‌واسطه‌ی دکل‌های مخابراتی نزدیک کاربر جمع‌آوری می‌کند و حتی سیم‌کارت نقشی در این ماجرا ندارد؛ تنها پیش‌نیازی که گوگل برای رصد این اطلاعات نیاز دارد، ارتباط اینترنت است.

بر اساس گزارش گوگل، این شرکت در راستای بهبود کارایی و سرعت ارسال پیام‌ها، این اقدام را انجام می‌دهد و اطلاعات یادشده هیچگاه در  هیچ سروری ذخیره نشده است.حال به‌ نظر می‌رسد که در آینده‌ی نزدیک، گوگل تغییری در این سازوکار ایجاد خواهد کرد و شاهد توقف جمع‌آوری این اطلاعات خواهیم بود.

البته اطلاعات رصدشده توسط دکل‌های مخابراتی به‌هیچ عنوان موقعیت دقیق مکانی شما را فاش نمی‌کنند؛ برای نمونه اگر شما در رستوران، فروشگاه یا هر محیط خاص دیگری باشید، تنها موقعیت حدودی شما مشخص می‌شود.

اگرچه گوگل از رمزگذاری این اطلاعات سخن می‌گوید؛ اما در صورت وجود هرگونه نرم‌افزار جاسوسی در گوشی، ممکن است شخص رصد‌کننده از موقعیت شما باخبر شود.